سازوکار ایفای تعهدات در معاملات بورس اوراق بهادار
اعمال سیاست ها و قوانین کارآمد لازمه حیات اقتصادی بازار سرمایه است. شناخت حقوق و تعهدات اشخاص و نهادهای دخیل در بازار سرمایه، از ضروریات فعالیت در این بازار است. مسئولیت ایفای تعهدات ناشی از معاملاتِ بورس اوراق بهادار از مهمترین مسائل حوزه بازار سرمایه است که با تصویب مقررات و دستورالعمل های مختلف بر ابهام آن افزوده شده است؛ به طوری که کارگزار، اتاق پایاپای(شرکت سپرده گذاری مرکزی) و مشتری(اصیل) هرکدام به نوبه خود مسئول اجرای تعهدات شناخته شده اند. در این تحقیق به روش توصیفی و تحلیلی تلاش شده است با جستجو در منابع معتبر و با لحاظ قوانین و مقررات، تعهدات این اشخاص بررسی و نقش و ماهیت هر یک از آنها در تسویه معاملات بورسی تشریح شود. بطور خلاصه در ساختار تسویه معاملات؛ مسئولیت اصلی بر عهده مشتری قرار دارد و در صورت عدم انجام تعهد مشتری، کارگزار وی در و در قراردادهای آنلاین (که توسط اصیل منعقد می شود)، »عقد ضمانت« قراردادهای حضوری به موجب مسئول اجرای تعهدات است، اتاق نیز با سازوکار شبکه سازی تسویه الزام آور »تعهد به فعل ثالث«حسب نهاد به عنوان وکیل در تسویه معاملات فعالیت می کند.
جواد حسین زاده ( دانشیار دانشگاه علم و فرهنگ )
صابر علایی ( دانشجوی دکتری دانشگاه علم و فرهنگ )
